Driemaal kerntechnologie ten dienste van intelligente landbouw
In de tweede aflevering van de serie “Nuclear Lifeline” volgt National Geographic de toepassingen van kerntechnologie in de strijd tegen de klimaatverandering. Zo zie je hoe de bestraling van fruitvliegjes in Guatemala een belangrijke rol speelt in de landbouw.
U kan deze aflevering bekijken op National Geographic, op 14 december om 23:00 en op 17 december om 11:30.
De effecten van de klimaatverandering op de gewassen en het vee bedreigen de voedselzekerheid in de wereld. De nucleaire technologie biedt diverse oplossingen om onze natuurlijke hulpbronnen in stand te houden en maakt een ‘intelligente landbouw’ mogelijk. Enkele voorbeelden.
“Er is een belangrijke rol weggelegd voor de nucleaire technologie in het duurzaam vrijwaren van de toekomst van onze planeet.” Zo luidt de boodschap van Nuclear Lifeline, een reportage van National Geographic. De effecten van de klimaatverandering (meer overstromingen, stormen, ziekten, perioden van droogte…) hebben gevolgen voor de kwaliteit van de bodem en de gewassen. Resultaat: meer dan een miljoen mensen zijn ondervoed en de armoede neemt toe.
Om het proces te stoppen, vertrouwen instellingen zoals het FAO (Voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties) op nucleaire technieken om de rentabiliteit en kwaliteit van gewassen en vee te verbeteren, met respect voor mens en milieu. Zo onder meer:
1. Plantselectie
Het komt erop aan planten te ontwikkelen die beter aangepast zijn aan de klimatologische en milieuomstandigheden. Hoe? Door middel van bestraling! Dat kan eng klinken, maar stralen laten geen radioactieve sporen na in de gewassen en vernietigen bacteriën. Straling versnelt het natuurlijke proces van spontane mutatie van planten en doet nuttige eigenschappen ontstaan die we niet aantreffen in de natuur of die in de loop van de evolutie zijn verdwenen. De nieuwe variëteiten zijn daardoor beter bestand tegen ziekten.
Maakt het woord ‘mutatie’ je bang? Geen paniek, zeggen de wetenschappers: “Mutatie is in wezen een natuurlijk proces. Wij muteren allemaal! Het DNA van alle levende organismen evolueert in de loop der tijd.” De bestraalde variëteiten hebben nog een ander voordeel: ze zijn minder afhankelijk van landbouwchemicaliën, wat onontbeerlijk is voor de totstandkoming van een duurzame landbouw.
Een voorbeeld? In Namibië zijn er zeer weinig gewassen. En die worden tot overmaat van ramp ook nog eens bedreigd door droogte. In de laboratoria van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) in Seibersdorf (Oostenrijk) werden zaden van dolik, sorghum en parelgierst met succes met gammastralen behandeld.
2. Koolstofopslag
De landbouw is verantwoordelijk voor 20% van de uitstoot van broeikasgassen. De nucleaire technologie kan helpen om de emissies afkomstig van de bodem te beperken.
Het FAO en het IAEA (Internationaal Agentschap voor Atoomenergie) brengen boeren de principes van de ‘conservatielandbouw’ bij om de uitstoot van CO2 en stikstofoxide te verminderen. Concreet leren ze hen hoe ze plantenafval aan het bodemoppervlak kunnen houden en hoe ze aan gewassenrotatie moeten doen. Daartoe wenden ze de nucleaire techniek van de ‘koolstofopslag’ aan. Wetenschappers analyseren de isotopen van die geloosde koolstof en zuurstof en verwerven daarmee inzicht in de meest geschikte manier om de koolstof in de bodem te houden.
Voor de stikstofoxide maken ze gebruik van een neutronenvochtmeter die de hoeveelheid stikstof meet die de plant van nature kan opnemen. Op basis van die gegevens kan de juiste hoeveelheid stikstof aan de plant worden toegediend, kunnen de stikstoflozingen in de atmosfeer worden verminderd en kan ook de gebruikte hoeveelheid (dure) kunstmest worden gereduceerd.
3. Rationeel waterverbruik
De landbouw is verantwoordelijk voor 70% van het wereldwijde waterverbruik. De klimaatverandering heeft echter gevolgen voor de kwaliteit en beschikbare waterhoeveelheden. Water is kostbaar en onontbeerlijk, en we moeten er dus rationeel mee omspringen.
Isotopische technieken verlenen inzicht in de oorsprong, het volume en het gedrag van watervoorraden. Daarmee zijn we beter geplaatst om duurzame beheersstrategieën uit te werken voor het blauwe goud. Resultaat: landbouwbedrijven zullen rationeler water verbruiken en betere irrigatietechnieken invoeren; wat de productie ten goede komt.
Kortom, nucleaire technieken maken een betere meting en beheer van bodem, water en voedingsstoffen mogelijk. Die analyses vormen dan weer het uitgangspunt voor slimme en duurzame landbouwstrategieën en -praktijken.